Tadhg Ó Murchú

Duchas Photographic Collection, M011.18.00036

Rugadh é i gCoill Ó Mineog i bparóiste Bhéal Átha an Cheasaigh, Co. Chorcaí, ar 16 Deireadh Fómhair 1908. Bartholomew Murphy, feirmeoir, a athair agus Annie Dempsey a mháthair. Bhí Gaeilge ó dhúchas ag muintir a athar agus a mháthar. Ní raibh sí ag a thuismitheoirí féin ach thug siad gach cúnamh dá mac chun í a shaothrú agus chun mórán den seantraidisiún a fhoghlaim. Leanbh aonair é a rugadh roimh a am, rud a d’fhág gur gharsún leochaileach é ag éirí suas. D’fhreastail sé ar an scoil náisiúnta in Inis Eonáin agus ansin ar Chliarscoil Bharra i bhFearann Phiarais. Scoláireacht ó Chonradh na Gaeilge i 1924 a thug go Cúil Aodha é. Ghnóthaigh sé céim sa léann Ceilteach i gColáiste Phádraig, Maigh Nuad. Bhí sé ina eagarthóir ar Irisleabhar Muighe Nuadhad i 1934. Oirníodh é i 1935. Ar Mhicheál óg Ó Longáin agus filí oirthear Chorcaí a scríobh sé an tráchtas a ghnóthaigh M.A. dó i gColáiste Ollscoile Chorcaí. Bhí sé ag scríobh leabhair ar na filí sin sna blianta roimh a bhás. In ‘An Mhuintir s’againne’ (Scéala Éireann 20 Iúil 1957) dúirt sé go raibh tionchar mór ag Domhnall Ó Corcora air.

Ar feadh cúig bliana is fiche bhí sé ag múineadh i gColáiste Fhearann Phiarais. Ceapadh ina shagart cúnta i gCarraig na bhFear é i 1960. Le linn dó bheith ansin thóg sé ‘Faiche na bhFilí’ le hómós don Longánach agus do fhilí eile an cheantair. D’fhoilsigh sé leabhrán dátheangach fúthu. Ceapadh ina shagart paróiste é i Maigh Raith, Co. Chorcaí, i 1970. D’éag sé ar 11 Nollaig 1971.

Tadhg Ó Murchú a native Uíbh Ráthach, collected approximately 66,000 pages of folklore, while he worked for the Commission. The vast majority of these pages were collected from storytellers in the Uíbh Ráthach peninsula. The collection he amassed is stored in the ‘National Folklore Collection U.C.D’. Some of the collection has being digitised and can be viewed online at the link below.